Belastingontwijking: wat kan de EU doen?

Al jaren daalt de winstbelasting voor grote bedrijven. Het nieuwe regeerakkoord is daar geen uitzondering op. De winstbelasting gaat naar 21%, de BTW stijgt. Het laat zien dat regeringen offers vragen van mensen, niet van multinationals.

Dat is op zichzelf kwalijk, maar het mechanisme dat erachter zit is ronduit ontluisterend. Het is het rauwe spel van belastingcompetitie, van landen die uit hoofde van ‘een aangenaam vestigingsklimaat’ bedrijven ondersteunen in het uithollen van bestaande belastingregels. En zo hun burgers én hun buurlanden van publieke middelen beroven.

Nederland, Luxemburg, Malta en Ierland draaien mee in de top van deze competitie. Het zijn schijnbaar kleine landen die groot zijn in het aantrekken van schimmige geldstromen. Niet voor niets noemde Commissaris Moscovici deze landen eerder dit jaar ‘fiscale zwarte gaten’.

De opkomst van techreuzen heeft de competitie verhevigd tot het niveau van onhoudbaarheid. Het systeem is zo achterhaald, zo kapot en zo gefragmenteerd dat een bedrijf als Google in 2016 47 miljoen belasting betaalde over een winst van 22 miljard. Dat is 0,002% belasting. En dat voor één van de rijkste bedrijven van de wereld.

De druk van grote landen, die inmiddels miljarden aan winstbelasting mislopen, neemt dan ook toe. Druk die de Commissie nu probeert in te zetten door een  omzetbelasting voor techreuzen voor te stellen. Politiek is dat slim. De omzet – in het geval van Google is dat dus rond de 20 miljard – wordt belast tegen een tarief van 3%.

Dat zou helpen, maar het pakt niet de diepe oorzaken van de belastingcompetitie aan. Die oorzaak ligt in de fragmentatie van nationale belastingsystemen, waardoor vooral digitale bedrijven kunstmatig lage winsten kunnen boeken in landen die dat faciliteren.

De werkelijke aanpak ligt in een Europese grondslag voor winstbelasting, een CCCTB. Daardoor moet een bedrijf voortaan belasting betalen waar het winsten genereert. Het Europees Parlement heeft al aan een dergelijk voorstel gewerkt. Het is nu aan de lidstaten die oplossing over te nemen. Zodat bedrijven weer gewoon hun eerlijke deel aan belastinginkomsten afstaan aan nationale schatkisten,