Een nieuwe Europese Commissie: Red Tape krijgt Franse betekenis

Teveel bureaucratie vinden we allemaal vervelend. In Engeland noemen ze dat ‘red tape’. De Britten zijn staan van oudsher vooraan bij het bestrijden van bureaucratie, waarbij ze eigenlijk streven naar een kleinere, onbeduidender overheid. Weg met Red Tape – en dat heet dan netjes ‘Better Regulation’. Laat dat nu de kern van de portefeuille van de eerste PvdA-Commissaris in meer dan 30 jaar zijn, onze Frans Timmermans. Eerst maar de kritische noot. Is dit een complot van de Britten die al jaren met de Nederlanders samenspannen om hun ‘better = no regulation’ agenda erdoor te krijgen? Sommigen binnen de Europese Commissie denken dan ook dat het grootste succes van het VK bij de nieuwe Commissie is dat Nederland (Frans Timmermans) hun agenda gaat uitvoeren. Hoe naïef die ‘Ollanders soms kunnen zijn: onlangs bij topoverleg in Brussel zeiden de Nederlanders dat hun land met de T van The Netherlands begint – zodoende konden ze direct naast de Britten (UK) zitten, want de tafelorde was alfabetisch. Hilarisch, maar helaas echt gebeurd.

Elk nadeel heb z’n voordeel zei Cruijff al. Met Frans Timmermans als eerste vice-president van de Europese Commissie hebben we na Sicco Mansholt die kort President was de hoogste Nederlandse Eurocommissaris ooit. Zijn agenda, althans een flink deel daarvan, gaat over de rolverdeling tussen de EU en de lidstaten, en over slimmer reguleren. Zolang dat geen dogmatische kopie is van Angelsaksisch denken – we kennen de uitwassen van het neoliberaal denken in Nederland in de zorgsector en het onderwijs maar al te goed – is dat prima, en ook erg belangrijk. Ten eerste is de Europese Commissie sinds de frisse wind van Labourman Neil Kinnock in 2001 nooit echt meer opgeschud. De ramen open zetten helpt dan altijd. Ook al lijken de eerste signalen vreemd en verwarrend, eerst moet het stof neerdalen en dan zien we het nieuwe landschap wel. Een beetje wrang is het wel, dat de persoonlijke signatuur van de huidige secretaris-generaal van de Commissie zo overduidelijk aanwezig is in wat Junker presenteert als zijn eigen verhaal. Om bij mijn eigen terrein te blijven: Milieu moet het veelbelovende dossier ‘voedselafval’ afstaan aan SANCO. Visserij en Marine Zaken komen erbij. ‘We lost Food but get Fish and Ships’ hoorde ik al op onze gangen.

Positief: de better regulation agenda is een grote kans. Ten eerste voor wat betreft de eigen organisatie van de Commissie. Na tientallen jaren van grote veranderingen in de kernthema’s zijn de oorspronkelijke grote directoraten-generaal nog steeds gigantisch vergeleken met wat later is toegevoegd. Dat kan anders, maar vereist wel moed. Ten tweede: regulering is een van vele instrumenten om beleid te maken en uit te voeren, om maatschappelijke vragen te lijf te gaan. De Europese Commissie, zo is door politcologen wel beweerd (en terecht, denk ik), lijkt qua cultuur op een Frans-Duits ministerie. In die cultuur is het normaal om wetten te maken als antwoord op elk probleem. Of dat effectief is mag best betwijfeld worden. Maar Frans Timmermans zal niet doorslaan naar het andere uiterste, dat een groot dedain heeft voor wetten en regels. Daarvoor is hij teveel sociaal-democraat. Daarom is dit dossier juist bij hem in heel goede handen. We gaan het zien!